Criteria ondernemer voor inkomstenbelasting

Wanneer je start als ZZP’er beoordeelt de belastingdienst of je ook daadwerkelijk een ondernemer voor de inkomstenbelasting bent. Hoe zit dat precies en waarom is dat belangrijk?

Als ZZP’er wil je meestal gebruik maken van zoveel mogelijke fiscale regelingen, zoals de ondernemersaftrek en de MKB-winstvrijstelling. Voor beide regelingen is een verreiste dat je door de belastingdienst als ondernemer wordt beschouwd.

Criteria ondernemer voor inkomstenbelasting

De belastingdienst zal proberen vast te stellen of je structureel een onderneming voert die gericht is op het behalen van winst en actief deelneemt aan het economisch verkeer. Dit wordt vastgesteld aan de hand van een aantal criteria die in de wet zijn vastgelegd maar ook in (interne) handboeken van de belastingdienst en criteria die volgen uit gedane rechtspraak. Helaas is dus niet altijd duidelijk waarop exact wordt gelet en welke omstandigheid zwaarder meetelt dan de ander. Dit zorgt vooral voor verwarring in situaties waarin het niet 100% duidelijk is of een ondernemer echt een ondernemer is in de ogen van de belastingdienst.

Hierop wordt getoetst

• Winst: verdien je geld met je bedrijf en is dit substantieel?
• Zelfstandigheid: ben jij degene die de beslissingen neemt binnen je bedrijf?
• Kapitaal: beschik je over kapitaal (geld) om investeringen te kunnen doen en om je bedrijf te kunnen (blijven) draaien.
• Tijd: hoeveel tijd steek je in je onderneming en levert dit uiteindelijk voldoende rendement op?
• Klanten: heb je meerdere klanten? Ben je niet alleen afhankelijk van een beperkt netwerk van bv familie en vrienden?
• Promotie: Maak je reclamekosten voor je bedrijf, heb je briefpapier, visitekaartjes en andere promotiemiddelen?
• Risico: loop je ondernemersrisico, ben je daadwerkelijk afhankelijk van vraag en aanbod naar jouw product of dienst? Loop je zelf betalingsrisico als een factuur niet betaald wordt?
• Aansprakelijkheid: ben je zelf aansprakelijk voor eventuele schulden van je onderneming?

De belastingdienst zal de optelsom van de uitkomsten van deze criteria beoordelen, in samenhang en zal het ene criterium belangrijker vinden dan de ander. Hierover onstaat dan ook vaak discussie.

Ik ben wel ondernemer voor de inkomstenbelasting 

Ben je als ZZP’er door de belastingdienst gekwalificeerd als ondernemer voor de inkomstenbelasting dan kun je gebruik maken van de genoemde faciliteiten (ondernermersaftrek en winstvrijstelling maar ook de investeringsaftrek). Daarnaast zijn er regels voor het aftrekken van zakelijke kosten, gebruik van je woning en vervoermiddelen. Let op: voor een aantal onderdelen van de ondernemersaftrek moet je ook voldoen aan het urencriterium.

Ik ben geen ondernemer voor de inkomstenbelasting

Ben je geen ondernemer voor de inkomstenbelasting, bijvoorbeeld omdat je naast een baan in loondienst af en toe werkzaamheden voor derden uitvoert, dan kun je niet gebruik maken van alle bovengenoemde faciliteiten. Je kunt wel zakelijke kosten aftrekken, maar geen kosten die zowel een zakelijk als prive-karakter hebben. Let op: ook al ben je voor de inkomstenbelasting geen ondernemer, je kunt dan wel ondernemer voor de BTW zijn.

In deze situatie kun je ervoor kiezen om je inkomsten bij je IB aangifte op te geven als ‘resultaat uit overige werkzaamheden’ Je betaalt hier dan alsnog loonbelasting en premies over. Je kunt er ook voor kiezen om deze belasting en premies direct door je opdrachtgever te laten inhouden Je kunt dan geen zakelijke kosten aftrekken, de opdrachtgever kan je wel bepaalde onbelaste vergoedingen geven alsof je wel in loondienst bent.

Let op: hoewel deze laatste situatie op een loondienstverband lijkt zijn er twee belangrijke verschillen:

• Er worden door je opdrachtgever geen premies werknemersverzekeringen afgedragen, je kunt hier dus ook geen aanspraak op doen als je je inkomsten/uren verliest;
• Je hebt geen recht op ontslagbescherming en andere juridische werknemersregelingen.